1 listopada 1918 r. w Lublinie odbył się zjazd zjednoczeniowy, zorganizowany przez wszystkie organizacje harcerskie działające w byłym zaborze rosyjskim. W jego wyniku powstała nowa organizacja pod nazwą Związek Harcerstwa Polskiego, który jako odznaki organizacyjne przyjął krzyż harcerski i lilijkę.
Jednak na długo przed 1918 rokiem, polski skauting wyróżniała jeszcze jedna cecha – dążenie do odzyskania niepodległości i wsparcie walki o wolną Polskę. Dlatego tak silny wpływ na powstanie harcerstwa na naszym terenie miały m.in. stowarzyszenie „Sokół, organizacja „Strzelec”, a także działające w miastach koła turystyczne, sportowe, gimnastyczne czy organizacje szerzące idee patriotyzmu.
Pierwsze drużyny harcerskie na ziemiach polskich powstały w 1911 roku, zaledwie trzy lata po tym, gdy Robert Baden – Powell upowszechnia idee skautingu w Wielkiej Brytanii. Co ciekawe, za kolebkę skautingu uważa się Lwów, gdzie w maju 1911 roku założona została I Lwowska Drużyna Harcerska. Tymczasem jeszcze przed jej oficjalnym powstaniem w Dąbrowie Górniczej związała się I Zagłębiowska Drużyna Skautowa. Dąbrowscy skauci brali udział w walce o niepodległość, drukowali ulotki dla Polskiej Organizacji Wojskowej, a w 1921 roku uczestniczyli w III Powstaniu Śląskim.
Zagłębiowski ruch skautowy uważany był za jeden z najsilniejszych w Polsce, za takimi ośrodkami, jak Kraków i Lwów, gdzie idee polskiego skautingu rozpowszechniali ich pionierzy – Olga i Andrzej Małkowscy.
W 1923 roku Kielecki Okręg (Chorągiew) powołał do życia Zagłębiowską Chorągiew ZHP, w której skład wchodziły hufce: Będzin, Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec, Strzemieszyce, Olkusz i Częstochowa.
HUFIEC BĘDZIN W LATACH 1945 – 1949
We wrześniu 1945 roku Zagłębiowska Chorągiew Harcerzy, której komendantem był dh hm Wojciech Niderliński, weszła w skład Komendy Obszaru Zagłębiowskiego w Sosnowcu. Komendantem Obszaru został dh hm. Franciszek Oruba.
Pod koniec 1945 roku w skład Hufca Będzin wchodziły drużyny:
- 24 ZDH im. R. Traugutta przy Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika – drużynowy Zbigniew Bacia;
- 45 ZDH im. H. Dąbrowskiego w Łagiszy – drużynowy NN
- 71 ZDH im. K. Promyka w Będzinie – drużynowy A. Otrębski, Z. Morawiec
- 73 ZDH im. Puł. Lisa Kuli w Będzinie – drużynowy NN
- 77 ZDH im. K. Pułaskiego w Psarach – drużynowy NN
- 79 ZDH im. T. Kościuszki w Będzinie/Gzichów – drużynowy W. Miedziński
- 97 ZDH im. H. Dąbrowskiego w Będzinie / Ksawera – drużynowy K. Ochocki, R. Skupień
- 100 ZDH – brak danych
- 110 ZDH im. T. Kościuszki w Będzinie/Małobądz – próbna lotnicza – p.o. drużynowy Bolesław Szydło.
Stan liczbowy hufca na dzień 23 maja 1947 wynosił 687 harcerzy w 15 drużynach.
Komendanci Hufca
1945 – 1947 – phm. Edward Nowak
1947 – 1948 – p.o. HO Jerzy Zaleski
1948 – 1949 – komendant Hufca Harcerzy phm. Marian Kaczmarczyk, komendantka Hufca Harcerek – dh Stanek.
Po akcji letniej 1949 roku rozpoczął się okres przekształcania ZHP w Harcerską Organizację Związku Młodzieży Polskiej. Dalej była cisza… aż do roku 1956.
HUFIEC BĘDZIN W LATACH 1956 – 2020
W dniach od 8 do 10 grudnia 1956 roku w Łodzi odbyła się krajowa narada działaczy OHPL, przekształcająca się w Krajowy Zjazd Działaczy Harcerskich. Na konferencji wybrano Naczelną Radę Harcerską i Komisje Rewizyjną. Pierwszym naczelnikiem została Zofia Zakrzewska. Ponadto Zjazd uchwalił deklarację ideową, organizacyjne podstawy działania i przywrócono tradycyjną symbolikę. Konferencja łódzka zamknęła ostatecznie okres „harcerstwa zetempowskiego”.
Po reaktywacji ZHP włączyło się od razu w bardzo aktywną służbę Polsce – po roku 1956 zorganizowano wiele akcji, m.in.: Zamonit – na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej (odbudowa i rozbudowa), w której aktywnie brał udział nasz hufiec.
Zgrupowania Obozów Hufca Ziemi Będzińskiej w ramach akcji „Zamonit”:
1961 – Golczowice
1962 – 1963 – Przymiarki
1964 – 1965 – Zdów
1966 – Taciszów
1967 – 1969 – Zaborze
1970 – Krępa
1071 – 1972 – Krzywopłoty
1973 – Chechło
1974 – 1976 – Żarki Letnisko
1977 – Krępa
1978 – Pazurek
1979 – 1999 – Grabowa
W latach 1972 – 1986 w ramach akcji „Zamonit” Hufca Ziemi Będzińskiej były również organizowane obozy „Nieprzetartego Szlaku” (uczestnikami były dzieci z niepełnosprawnością umysłową ze Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego w Będzinie).
Lata 1962 – 64 r. zaowocowały wybudowaniem Harcerskiej Stanicy Technicznej (Dom Harcerza) na tzw. Księżej Łące w Będzinie – Grodźcu (obecny Dom Harcerza jest siedzibą Komendy Hufca).
Kolejne lata to czas rozwoju liczebnego hufca. W każdej szkole powstawały drużyny zuchowe i harcerskie, a co za tym idzie, powstawały szczepy harcerskie. Szare mundury nosiło coraz więcej dzieci i młodzieży.
Rok 1975 przyniósł zmiany terytorialno – administracyjne – zlikwidowano powiaty. Liczebność hufca znacznie się zmniejszyła. Powstały samodzielne hufce w Psarach, Rogożniku i Czeladzi. Kilka innych podhufców przeszło do Dąbrowy Górniczej i Sosnowca.
Od 1 września 1975 roku hufiec działał w oparciu o 20 szczepów przy szkołach, 3 drużyny starszoharcerskie i krąg instruktorski.
W latach 1977 – 1980 stan członków ZHP hufca stanowiło 1560 zuchów, 1350 harcerzy młodszych, 190 harcerzy starszych i 145 instruktorów.
W 1981 roku dzięki wydatnej pomocy będzińskich zakładów pracy rozbudowano i zmodernizowano bazę obozową w Grabowej. W tym samym roku przeprowadzono też remont Domu Harcerza.
W latach 1982 – 1984 hufiec zrzeszał 1410 zuchów, 1260 harcerzy młodszych, 154 harcerzy starszych i 126 instruktorów.
W 656 rocznicę koronacji Kazimierza Wielkiego – 29 kwietnia 1989 roku –Hufcowi Ziemi Będzińskiej nadano imię Króla Kazimierza Wielkiego.
W 1991 roku odbył się po raz pierwszy hufcowy Rajd „O Złoty Liść Jesieni”.
W 1997 roku hufiec liczy 9 drużyn zuchowych, 16 drużyn harcerskich, 4 starszohrcerskie, 12 instruktorów i krąg starszyzny z 16 członkami.
Według spisu harcerskiego z 2002 roku nasz hufiec liczył 260 osób: 15 gromad zuchowych, 5 drużyn harcerskich, 2 kręgi seniorów i 26 instruktorów.
W roku 2012 było w hufcu tylko 182 członków w 14 jednostkach i 30 instruktorów. Obecnie (październik 2023 roku) hufiec liczy 410 członków i instruktorów w 21 jednostkach: 6 gromad zuchowych, 1 drużyna Nieprzetartego Szlaku, 7 drużyn harcerskich, 4 drużyny wędrownicze, 1 krąg starszyzny i dwa kręgi seniorów.
Komendanci hufca od reaktywowania się ZHP w 1956 roku:
1956 – 1957 – phm. Andrzej Górnicki
1957 – 1965 – hm. Andrzej Otrębski
1965 – 1987 – hm. Teresa Mandat
1987 – 1997 – hm. Józefa Mentel
1998 – 2004 – hm. Henryk Łąkas
2004 – 2005 – phm. Dariusz Margiel
2005 – 2011 – phm. Ewa Lacek
2011 – 2016 – hm. Teresa Gola
2016 – nadal – hm. Dorota Schmatolla